Borçtan Kurtulma Davası

İcra hukukunda en son İtirazın Geçici Kaldırılmasını anlatmıştım. Kaldığım yer Borçtan Kurtulma Davasıydı, anlatmaya çalışayım. Borçtan Kurtulma Davasını daha iyi anlayabilmek için, İtirazın Geçici Kaldırılmasına bir göz at.

Alacaklının talebi neticesinde, icra mahkemesi itirazın geçici kaldırılması kararı verdiğinde, borçlu kişi gerçekten borçlu olmadığına inanıyorsa ve devam etmekte olan icra takibini durdurmak istiyorsa , genel mahkemelerde 7 (yedi) gün içerisinde borçtan kurtulma davası açabilir. (İİK m.69)

Borçlunun borçtan kurtulma davası açabilmesi, itirazın geçici kaldırılması kararının kesin hüküm teşkil etmemesinden kaynaklanır. Borçtan kurtulma davasına niteliği türünden bakarsak, bir menfi tespit davasıdır. Dolayısıyla, borçlu kişi henüz takip başlamadan, borcunun olmadığına dair bir menfi tespit davası açmışsa, borçtan kurtulma davası açmasına gerek yoktur.

Borçtan kurtulma davasında yetkili mahkemeler iki tanedir. Ya  icra takibinin yapıldığı yer mahkemesi ya da alacaklının yerleşim yeri mahkemesidir. Borçtan kurtulma davasında görevli mahkeme ise, borçlunun borcu olmadığını iddia ettiği miktara göre belirlenir. (Bkz: Görevde Sulh / Asliye ayırımı)

Borçtan kurtulma davasında, davacı  icra takibinin borçlusudur. Davalı ise icra takibinin alacaklısıdır. Borçtan kurtulma davasındaki 7 günlük süre, hak düşürücü bir süredir. Dolayısıyla borçlu kişi, yedi gün içerisinde borçtan kurtulma davası açmazsa, mahkemenin itirazın geçici kaldırılması kararı , itirazın kesin kaldırılmasına dönüşür. Geçici haciz, kesin hacze dönüşür.

Borçtan kurtulma davasının mahkemece görülebilmesi için, icra takibi borçlusunun, yani borçtan kurtulma davası davacısının duruşma gününe kadar dava konusu alacak miktarının yüzde 15 (%15) i kadar teminat göstermesi zorunluluktur.

Borçtan kurtulma davası genel mahkemelerde görüldüğü için, dava da genel hükümlere göre incelenir.

Yargılama neticesinde , borçlu yani borçtan kurtulma davasının davacısı haklı bulunursa, takip konusu alacağın borçlusu olmadığı tespit edilmiş olur ve ilamsız icra takibine artık devam edilemez.Borçlunun malları üzerinde geçici haciz varsa, kalkar. Eğer borçlu, yani borçtan kurtulma davasının davacısı, dilekçesinde istemişse, alacaklı borçluya dava olunan miktarın %40’ından az olmamak üzere tazminat ödemeye mahkum olur.

Eğer yargılama sonucunda borçlu haksız bulunursa, takip konusu alacağın borçlusu olduğu kesinlik kazanır. İtirazın geçici kaldırılması kararı, kesin kaldırılmaya döner. Alacaklı kişi, icra takibine devam edilmesini isteyebilir, eğer borçlunun malları üzerinde geçici haciz varsa, kesin hacze dönüşür.

Alacaklının istemiş olması durumunda, borçlu alacaklıya, dava sonucunda tespit edilen alacak tutarının yüzde 40’ından az olmamak üzere tazminat ödemeye mahkum edilir. Ayrıca icra mahkemesince önceden hükmedilen ( borçlunun borca ilk itirazı sonucu, itirazın geçici kaldırılması davasında hükmedilen) %10 para cezası ve %40 tazminat tahsil edilmeye müsait olur. Borçtan kurtulma davası sonrası karar, artık kesin hüküm teşkil eder. Bu nedenle, ne borçlu alacaklıya karşı borcunun bulunmadığına dair tekrar dava açabilir , ne de alacaklı, borçlunun borcunun bulunduğuna dair tekrar dava açabilir.

Bir sonraki yazımda Menfi Tespit ve İstirdat Davalarını anlatmaya çalışıcam.