Devrim Öncesi Fransa’da Burjuvazi

Devrim Öncesi Fransa yazı serimde, en son Fransa’nın Sosyal Yapısında soylular ve din adamlarını anlatmıştım.

Sıra, devrimin fiili aktörleri olan üçüncü sınıfta.

Devrim Öncesi Fransa’nın Sosyal Yapısı

Üçüncü Sınıf: Devrim öncesi Fransa’da ayrıcalıklı sınıflar olan soylular ve din adamları dışında kalan ve toplam Fransa nüfusunun %97’sini oluşturan (24 Milyon)  bu sınıfa üçüncü sınıf denmektedir. (Tiers Etat)

Bu sınıfı oluşturanlar ; ülke ekonomisi elinde bulunduran burjuvalar, esnaflar, köylüler ve hiçbirşeyi olmayanlardır. Genel olarak üçüncü sınıfı anlatırken ki yapılan ayrım ; burjuvalar ve halktır.

Burjuvazi: Burjuva sınıfının tarih sahnesine nasıl çıktığını anlatmayacağım, ufak bir araştırmayla gerekli bilgileri bulabilirsin netten.

Burjuvazinin Fransa siyasal yaşamında etkinliği ilk kez 1302 yılında, Papa 8. Boniface ile anlaşmazlığa düşen Philippe Le Bel‘in din adamları, soylular ve burjuvaları toplayarak, onlardan yardım istemesi sonucu kendisi gösterir. Aynı süreç içerisinde, hükümete katılma hakkı da elde ederek, 14. yüzyıldan başlayarak giderek etkinliğini arttıran bir sınıf olacaktır.

15. ve 16. yüzyıllarda burjuvazinin önündeki en büyük engel olan feodal yönetimlerin kaldırılması için, burjuvalar istekte bulunacaktır.Çünkü burjuva sınıfının ticaretini genişletebilmesi için, feodal rejimlere değil, mutlak monarşinin hakim olduğu, yani istikrarın hakim olduğu topraklar gerekliydi.

18. yüzyıla gelindiğinde Burjuva daha da güçlenmişti. Artık sanayi sektörüne de hakimdi. Sahip olduğu topraklara, zor durumda olan soyluların (bir önceki yazımdaki taşra soylularını hatırla)  topraklarını da katarak yeni metodlarla işlediler ve kazançlarını arttırdılar. Burjuva sınıfı artık ülkenin ekonomik gücünü tek başına elinde tutuyordu. Bu tezat durumu Soboul şöyle anlatmış;

Burjuvazi 18. yüzyılın sonunda, üretimin başına geçmiş bulunuyordu. Toplumun kanuni ve nizami yapısı, sosyal ve iktisadi gerçeklerle bağdaşmaz olmuştu.

Soboul’un yukarıdaki tespiti, devrimi doğuran nedendi. Hukuki olarak, ekonomik-siyasal-sosyal alanda ayrıcalıklı olmayan sınıf burjuva olduğu halde, bu durum gerçekle örtüşmüyordu.

İktisadi güç burjuvadaydı ama siyasi hakları yoktu. Burjuva bu durumu değiştirmeye göz koymuştu. Barnave, burjuvanın bu isteğini şöyle açıklamış ;

Sanayi ve ticaret halkın arasında yayılmaya başlayıp, çalışan insanlar yeni bir zenginlik kaynağı sağladığı zaman, siyasi alanda da devrim hazırlanıyor demektir. Yeni bir servet dağılımı, iktidarın da el değiştirmesini gerektirir. Toprak sahipliği aristokrasiyi yükseltmiştir, sanayi mülkiyeti de halkın gücünü arttıracaktır.

Barnave‘nin tespitinin ne kadar yerinde bir tespit olduğu açık. Günümüze uyarlanabilir. Ekonomik güç kimdeyse, iktidarda elbet sesi duyuluyor, düş geçirebiliyor.

Peki burjuvazinin tam olarak amacı neydi? Kendisinin sahip olamadığı ayrıcalıkları tamamen kaldırmak, ayrıcalıksız bir toplum yaratarak, halkın bütünü ve kendi adına siyasi iktidarı ele geçirmek.

Ama burjuva da belirli bir nüfusa sahip olduğundan bu devrimi kendi başına yapamazdı, bu yüzden, ayrımlara maruz tüm Fransa halkını, üçüncü sınıfı arkasına almalıydı. Ve burjuva bunu başaracaktı.

Yazı burada kalsın, yarın Fransa’nın tabiri caizse, gerçek mazlum sınıfı olan, burjuvalar gibi ekonomik sahada haraket kabiliyeti de olmayan köylüleri anlatıcam.